کتاب از توسعه تا مردم‌سالاری از دن اسلیتر و جوزف ونگ اساتید جامعه‌شناسی و علوم سیاسی است. رحمن قهرمان‌پور این کتاب را ترجمه و نشر روزنه آن را منتشر کرده است.

در معرفی این کتاب به قلم مترجم می‌خوانیم:

چه کسی می‌گوید دموکراسی پدیده‌ای منحصر به غرب است؟ و برای دستیابی به آن راهی جز سقوط نظام‌های سیاسی وجود ندارد؟ اسلیِتر و وُنگ در کتاب «از توسعه تا مردم‌سالاری» با مرور الگوهای رایج در کشورهای آسیای مدرن، به تبیین پدیدۀ گذار به دموکراسی «از موضع قدرت» می‌پردازند. در این الگو کم‌هزینه‌ترین راه‌حل در مواجهه با فشار آزادی‌خواهان، آن است که حکومت‌های اقتدارگرای دارای نهادهای قدرتمند، وقتی هنوز در اوج قدرت‌اند تن به دموکراسی بدهند و خود فرمان هدایت آرام و باثبات آن را به دست بگیرند. مسیر موفقیت‌آمیزی که تایوان، ژاپن، کرۀ جنوبی، اندونزی و … پیمودند.

—

ایده بسیار مهمی‌که این کتاب پردازش  کرده گذار به دموکراسی از موضع قدرت و به عبارتی پذیرش دموکراسی توسط دولت‌ها در شرایطی است که توسعه را پیش برده‌اند و نگران پذیرش دموکراسی نیستند و می‌توانند پیامد‌های آن را مدیریت کنند. گذار قدرتمندانه به دموکراسی در جایی مثل کره جنوبی یا تایوان در نقطه مقابل گذار به دموکراسی از موضع ضعف و سقوط نظام سیاسی در فیلیپین است. نویسندگان معتقدند گذار به دموکراسی بر اثر سقوط نظام سیاسی ( بخاطر اعتراضات) منجر به ظهور دموکراسی‌های باثبات نمی‌شود. لذا بر خلاف تصور رایج که برای رسیدن به دموکراسی باید نظام‌های اقتدار گرا را ساقط کرد نویسندگان می‌گویند این کار در بهترین حالت به ظهور یک دموکراسی فقیر و بی ثبات می‌انجامد و لذا گذار قدرتمندانه گزینه بهتری است و تبعات منفی کمتری دارد. هر چند می‌پذیرند که دموکراسی فقیر از اقتدارگرایی ضعیف بهتر است. با این چارچوب نظری به بحث چین می‌پردازند و بر خلاف نظرات رایج می‌گویند حکومت کمونیستی چین در بهترین موقعیت برای گذار قدرتمندانه به دموکراسی قرار دارد و چون در توسعه دادن چین و ثروتمند کردن آن موفق بوده و رضایت مردم را جلب کرده است لذا در صورت برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه هم در قدرت باقی خواهند ماند (مثل اتفاقی که برای حزب کومین تانگ در تایوان افتاد و در قدرت ماند).

ارتباط چارچوب نظری این کتاب با وضع فعلی ایران در این است که پذیرش دموکراسی توسط حاکمیت را گزینه‌ای بهتر از گذار به دموکراسی از طریق سقوط می‌داند و این برای گروههای سیاسی نکته ای بحث برانگیز است اما الستر و ونگ نشان می‌دهند چرا دموکراسی‌هایی که از خاکستر سقوط نظام سیاسی بر می‌خیزند تا سال‌های مدیدی گرفتار بی ثباتی‌اند.به زبان ساده می‌گویند توسعه اقتصادی باعث تسهیل و در عین حال استحکام دموکراسی‌ها می‌شود. کما اینکه کره جنوبی و اندونزی با وجود داشتن جامعه و سیاست چندپاره همچنان دموکراسی‌های باثباتی دارند.

اما نکته بسیار مهمی‌که این کتاب می‌گوید این است که حکومت‌ها در پی مدرنیزاسیون و گسترش طبقه متوسط شهری با شهروندان معترضی روبرو می‌شوند که انتظارات بیشتری دارند. از این امر گریزی نیست و حکومت‌ها باید برای مواجهه یا این وضعیت یا پارادوکس توکویل برنامه داشته باشند. تایوان و اندونزی و کره جنوبی در مواجهه با این وضعیت دموکراسی را پذیرفتند اما مالزی و هنگ کنگ و تایلند آن را نپذیرفتند و گرفتار اقتدارگرایی ناکام شدند.

یکی از بهترین کتاب‌هایی که در سال‌های اخیر درباره داستان دگرگونی در آسیا نوشته شده همین کتاب است که توانسته بین توسعه اقتصادی و دموکراسی پیوند نظری محکمی‌ برقرار کند و بر خلاف تصور رایج در ایران که بر بنیان‌های معرفتی مدرنیته در گذار به دموکراسی تاکید می‌کند این کتاب سهم اصلی در تسهیل گذار را به توسعه اقتصادی می‌دهد و نشان می‌دهد که راز استحکام و دوام دموکراسی‌های آسیایی در همین مساله یعنی توسعه اقتصادی نهفته است و نه تفکر و اندیشه و فهم مدرنیته و چیزهایی نظیر اینها.

—

نویسندگان در این کتاب می‌خواهند نشان دهند که دموکراسی علی‌رغم مشکلات فراوان و فراز و فرودهای بی‌شمار می‌تواند به پدیده‌ای جهانشمول بدل شود. با این وجود جهانشمولی آن به معنای تجربه متفاوت کشورها نیست. این کتاب در ۹ فصل گردآوری شده است: گذار به دموکراسی از موضع قوت، شکل‌گیری آسیای توسعه‌گرا، ژاپن اولین دولت توسعه‌گرای دموکراتیک آسیا،‌ تایوان نمونه کامل گذار به  دموکراسی از موضع قوت،‌ کره‌جنوبی دموکراسی کج‌دار و مریز، چین تا سال ۱۹۸۹: ضعف بیش از حد برای امتیاز دادن، نظامی‌گرایی توسعه‌خواه: خروج‌های بازگشت‌پذیر، توسعه‌گرایان سابقا بریتانیایی اقتدارگرایی ناکام، سوسیالیسم توسعه‌گرا سلطه و خودداری از دموکراسی.

برای مطالعه صفحات نخست کتاب بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

PDF کتاب از توسعه تا مردم‌سالاری